Wat is het biologische proces achter haarverlies?
Wat is het biologische proces achter haaruitval?
Haaruitval, van plotseling haaruitval tot de serieuze aandoening alopecia androgenetica, kan vrouwen en mannen letterlijk kopzorgen geven. Het kan hiernaast aardig complex zijn om te behandelen. Je vraagt je vast af: waarom valt mijn haar uit? Haaruitval redenen kunnen aardig uiteenlopen. Soms is haaruitval tijdelijk, bijvoorbeeld in het geval van de overgang of na een bevalling. Dit komt door een verandering in hormonen. In dit artikel laten we Jean-François Michelet, hoofd van de Advanced Research Group bij L’Oréal, aan het woord. Deze haarexpert gaat dieper in op haarverlies, waarom het kan plaatsvinden en hoe het zit met plaatselijk haaruitval. Ken je de kern van jouw haarprobleem dan kun je met behulp van een behandelaar gemakkelijker kiezen voor een doelgerichte aanpak.
Wat zijn de biologische mechanismen ofwel redenen achter haaruitval?
Jean-François Michelet: ‘Zonder enig eigen ingrijpen bestaat er een reeks biologische mechanismen die kunnen leiden tot haaruitval. Dit soort haarverlies kan progressief zijn of plots plaatsvinden, meer of minder serieus van aard zijn, diffuus of juist lokaal, op een specifieke plek.’
Alopecia androgenetica
Michelet: ‘De meest bekende vorm van haarverlies is alopecia androgenetica, waar maar liefst 50% van de mannen tijdens hun levensloop mee te maken krijgen. Vrouwen krijgen er vaker last van na de overgang. Het onderliggende mechanische achter dit type alopecia is een verhoogde gevoeligheid van de schedel voor androgenen (mannelijke hormonen), die leiden tot een toenemende terugval in de grootte van de haarfollikels. Deze haar “miniaturisatie" (in plaats van haaruitval) heeft tot gevolg dat het haar steeds dunner en kwetsbaarder wordt.’
Pleksgewijs ofwel diffuus alopecia
Michelet: ‘Er zijn andere mechanismen in het spel in het geval van diffuus alopecia, waar zowel mannen als vrouwen door geraakt kunnen worden. Dit type haarverlies kan bijvoorbeeld veroorzaakt worden door chemotherapie gericht op het snel en willekeurig verwoesten van woekerende cellen in de door tumor aangetaste organen. Aangezien de cellen aan de basis van de haarfollikel een aantal van de meest actieve zijn in een mensenlichaam lijden deze ook onder de behandeling en worden als bijwerking vernietigd. Dit type haarverlies staat bekend als anageen effluvium, omdat het haar uitvalt tijdens de groei (anagene) fase.’
Telogeen effluvium
Michelet: ‘Bij telogeen effluvium (haarverlies tijdens de rustende fase van de haarcyclus, zonder groei), zoals geobserveerd bij vrouwen, vallen de haarfollikels in veel grotere hoeveelheden uit dan normaal. Normaal als in: haar dat dagelijks van nature uitvalt met tussen de 50 en 100 haren. De mechanismen die hierbij betrokken zijn variëren: hormonale verstoringen na een zwangerschap; een ongezond dieet; een tekort in ijzer of zink; de bijwerkingen van medicatie; en stress, om maar een paar redenen voor dit type haarverlies op te sommen.’
Alopecia areata
Michelet: ‘Tot slot is er nog alopecia areata, een auto-immuun en ontstekingsgevoelig type haarverlies waarbij het lichaam niet langer bepaalde cellen van de haarfollikel als lichaamseigen herkend. Daarom valt het immuunsysteem deze cellen aan en valt het haar uit op min of meer uitgebreide plekken.’
Is het haaruitval proces hetzelfde voor verschillende haartypes?
Michelet: ‘Met haar bestaan er verschillen in vorm (stijl, krullend of golvend), per sectie (rond of ellipsvormig) en in natuurlijke haarkleuren. Het haar varieert afhankelijk van de regio’s in de wereld waar iemand zich bevindt en bij diverse etnische groepen. Weliswaar is het zo dat het mechanisme dat kan leiden tot haarverlies identiek is voor elke bevolkingsgroep. Wat betreft de aard van het haar hebben wetenschappers weliswaar gezien dat er een hypertrofie van de talgklieren (de klier die ervoor zorgt dat de haarschacht goed gesmeerd blijft) bestaat bij patiënten met alopecia androgenetica. Dit is een teken dat deze klier bijzonder gevoelig is voor dihydrotestosteron (DHT), het androgeen verantwoordelijk voor de miniaturisatie van eerdergenoemde haarzakjes. Dit kan tegelijkertijd leiden tot een verhoogde talgproductie en dus tot haar dat vetter is dan normaal.
Wat zijn de laatste wetenschappelijke ontdekkingen over het proces van haarverlies?
Michelet: ‘Veel van het onderzoek van vandaag de dag is gericht op de kritieke rol die stamcellen spelen bij de groei en vernieuwing van haarfollikels en een beter begrip van hoe deze cellen functioneren, de omgeving waar ze zich in bevinden en de druk waar ze mogelijkerwijs onder komen te staan. Een recent onderzoek heeft de fundamentele rol aangetoond die de conjunctieve schacht (de buitenste schacht van de haarfollikel) speelt in het “beschikbaar” maken van stamcellen, benodigd voor de groei van een toekomstige haarfollikel. Bij gezonde testpersonen gedroeg deze conjunctieve schacht (opgebouwd uit collageen) aan het einde van elke haarcyclus zich als een elastische band. Hierdoor is de haarfollikel ertoe in staat aan het oppervlak van de schedel te komen zodat deze zichzelf opnieuw kan opladen met stamcellen in contact met een ‘reservoir’ van deze cellen. Eenmaal opgeladen, beweegt de haarfollikel weer naar beneden de schedel in om zichzelf daar iets dieper te verankeren en groei van een nieuwe haarvezel te initiëren. Let wel, als de bindhuls zijn mechanische eigenschappen verliest (zoals wordt vermoed dat er gebeurt bij mensen die lijden aan alopecia androgenetica ter gevolg van collageenafzetting) zal het haarzakje zichzelf niet meer goed kunnen opladen met stamcellen en zal de nieuwe haargroei dusdanig worden verstoord. De aankomende jaren ligt de uitdaging voor ons in het beter begrijpen van de biologie van deze stamcellen en het verbeteren van de omgeving. Zo kan een gezondere groei van haarfollikels worden verzekerd.
Hoofdhuid & Haar
Kliniek
