Het woord sproet is afgeleid van de Middelengelse term freken (freckles), die zelf afkomstig is van het Oud-Noors freknur. Alle drie de woorden betekenen hetzelfde: bruine vlekken die we sproetjes noemen.
Zowel sproeten als ouderdomsvlekken worden veroorzaakt door huidpigmentatie ofwel melanine (het stofje dat onze huid en haar kleur geeft). Sproetjes worden vaak gezien als een teken van schoonheid, maar sommige mensen willen sproetjes liever verminderen, vervagen of zelfs helemaal verwijderen.
Sproeten of niet, het is belangrijk je huid gezond te houden. Houd verdachte sproetjes dus in de gaten: heb je meerdere sproeten op aan de zon blootgestelde delen, vooral het midden van je gezicht, let dan op eventuele veranderingen. Waaronder: een onregelmatige rand, jeuk of kleurverandering waardoor een van de sproeten er anders uitziet dan de rest. In dit artikel lees je verder alles over sproetjes verzorgen, de huid gezond houden en sproeten verwijderen als je dit wil.
Wat zijn sproetjes?
Sproetjes zijn een heel natuurlijk uiterlijk fenomeen; ze zijn niet schadelijk of het teken van een gezondheidsprobleem. Het zijn pigmentcellen (cellen die kleur bevatten) die zich in kleine hoeveelheden in de huid bevinden. Sproeten zijn meestal geelbruin of lichtbruin van kleur, plat (in tegenstelling tot sommige moedervlekken) en zeer klein. Soms overlappen ze elkaar en lopen ze samen, zodat ze als geclusterd geheel groter lijken.
Hoe krijg je sproetjes?
Heb je sproeten dan betekent dit dus simpelweg dat je meer actieve melaninecellen in de huid hebt, en dit komt door de genetica. Mensen die gevoelig zijn voor sproeten worden niet geboren met bruine vlekjes in het gezicht (je zult nooit een pasgeboren baby met sproeten zien). Maar pigmentcellen komen naar de oppervlakte met leeftijd, dus ze zullen vanaf de leeftijd van twee jaar opkomen. Dit soort sproeten komt naar het oppervlak door blootstelling aan hitte en zon, maar dit is niet per se slecht.
Dermatologen beschouwen sproeten wel als gelokaliseerde gepigmenteerde plekjes wiens zichtbaarheid wordt uitgelokt door de zon maar onschuldig zijn. Dus of zonnesproeten al dan niet als schade door de zon worden beschouwd, is een kwestie van perspectief en interpretatie.
Hoe kun je sproetjes vervagen?
Er zijn verschillende manieren om de komst van meer sproetjes tegen te gaan en bestaande sproeten te vervagen. Allereerst natuurlijk, zorg dat je de huid gevoelig voor donkerdere en meer sproetjes dagelijks beschermt met een goede breedspectrum SPF zoals Vichy’s UV-Age Daily met SPF 50. Onder invloed van zonlicht kan een huid met charmante sproetjes veranderen in vlekkerig en zonbeschadigd, met zonnevlekken of lentigos.
In tegenstelling tot sproeten wil je ouderdomsvlekken altijd vermijden. Hoe zie je het verschil? Sproeten worden donkerder in de zomer en lichter in de winter. Lentigos behouden hun kleur het hele jaar door. Het is natuurlijk belangrijk om het hele jaar door consistent te zijn met je SPF, maar vooral in de zomer. Dat heeft minder te maken met het verhogen van de SPF die je gebruikt en meer met het opnieuw aanbrengen van de zonnebrandcrème gedurende de dag. Zelfs buiten op een bewolkte dag wil je dan elke 90 minuten opnieuw een royale laag aanbrengen zodat sproetjes niet donkerder worden.
Ook belangrijk, houd je huid koel! Je kunt de productie van meer sproeten op een veilige manier voorkomen. Niet alleen door uit de zon te blijven, maar ook uit de hitte. Wanneer de huid wordt blootgesteld aan hitte van de zon, hot yoga en sauna’s veroorzaakt dit melanine-activiteit. Dit resulteert uiteindelijk in donkerdere sproeten. Lange tijd dachten experts dat direct zonlicht de oorzaak was, maar het is nu bekend dat hitte een nog grotere boosdoener is van verkleuring. Een rood, oververhit gezicht zal pigmentcellen wakker maken.
Wat je kunt doen om te voorkomen dat je gezicht oververhit raakt? Spring in het zwembad, leg er een koel voorwerp op (een tool zoals een gua sha of waterfles die je in de koelkast bewaard) zodra het te warm aanvoelt; bespat je huid met ijswater nadat je uit de zon bent gekomen; of breng een verkoelend gelmasker aan, dat je van tevoren 20 minuten in de vriezer kunt leggen. Probeer bijvoorbeeld Vichy’s Verfrissend Mineraal Masker, dat is gemaakt met mineraliserend thermaal water glycerine om verkoelende hydratatie te bieden. Of Vichy’s Minéral 89 Versterkend Herstellend Masker met 89% vulkanisch water.
Hoe kun je sproeten verminderen?
Wat je nog meer kunt doen om sproeten te verminderen: investeren in antioxidantrijke verzorging en (voorzichtig) exfoliëren. Kies voor het tegengaan van donkerdere sproeten bijvoorbeeld vitamine C. Een goed geformuleerd vitamine C-serum (zoals Peptide-C Anti-Aging Ampullen) kan melaninecellen helpen onderdrukken om sproeten onder controle te houden.
Zoek naar serums met de ingrediënten L-ascorbinezuur en tetrahexyldecylascorbaat, beide effectieve vormen van vitamine C die, in combinatie met een goede SPF, je bescherming tegen de zon verhogen. Zorg er bovendien voor dat je consequent bent met de toepassing van je antioxidanten. Breng producten met vitamine C overdag aan of twee keer per dag in de zomermaanden.
Nog een manier om huidverkleuring (van sproetjes tot pigmentvlekken) te verminderen: regelmatig exfoliëren. Dat komt omdat dode oppervlaktecellen veel van het overtollige pigment in sproeten opslaan. Exfoliëren kan worden gedaan met zuren, peelings voor thuis, zachte gezichtsscrubs, dermaplaning en sonische reinigingsborstels – hoewel sommige van deze methoden, met name de chemische exfoliatoren, je huid gevoeliger kunnen maken voor de zon. Kies daarom bij uitstek voor een milde scrub. Bijvoorbeeld Vichy’s Exfoliërende Mineraal Masker met vulkanisch gesteente en exfoliant AHA.
Hoe kun je sproetjes verwijderen?
Behandeling met high-tech lasers is een effectieve manier om sproeten te minimaliseren of helemaal te verwijderen. Zorg ervoor dat je naar de juiste, gecertificeerde huidspecialist gaat voor een mooi egaal resultaat. Het gebruik van het verkeerde type laser voor je huid kan het tegenovergestelde effect hebben: melanocyten aanwakkeren en hyperpigmentatie veroorzaken. Daarom is het van groot belang om alleen in behandeling te gaan bij een ervaren professionele dermatoloog. De interactie van laserlicht met de huid zorgt voor een fysiologische reactie waardoor gericht pigment wordt afgebroken tot kleinere fragmenten die door het lichaam worden opgenomen. Er bestaan verschillende soorten lasers met diverse golflengten, waar een dermatoloog je over kan adviseren.
