Hoofdschimmel: wat is het?

Hoofdschimmel kan veel op roos lijken, maar het is niet hetzelfde. In ernstige gevallen kan hoofdschimmel zelfs blijvende haaruitval en kale plekken veroorzaken. Vermoed je dat jij of jouw baby (het komt vaker voor bij jonge kinderen) met hoofdschimmel, ook wel tinea capitis genoemd, te maken heeft dan is het zaak snel te handelen. Het is lastig om hoofdschimmel natuurlijk te behandelen, meestal moet er wel medicatie met eventueel een aanvullende hoofdschimmel shampoo aan te pas komen. Lees hier alles over hoofdschimmel versus roos, wat de oorzaak is van (besmettelijke) hoofdschimmel en natuurlijk hoe het te behandelen.

Een bekende schimmelinfectie van de hoofdhuid en haarschachten is tinea capitis, ofwel ringworm van de hoofdhuid. De tekenen en symptomen van ringworm op de hoofdhuid kunnen variëren, maar het verschijnt meestal als jeukende, schilferige, kale plekken op het hoofd. Symptomen van ringworm op de hoofdhuid ofwel hoofdschimmel is:

- Een of meer ronde plekken op de schilferige huid waar het haar is afgebroken op of net boven de hoofdhuid;
- Kale plekken die langzaam groter worden;
- Geschilferde, grijze of rode gebieden;
- Plekken met kleine zwarte stippen waar het haar is afgebroken op de hoofdhuid;
- Broos of breekbaar haar dat je er gemakkelijk uittrekt;
- Gevoelige of pijnlijke plekken op de hoofdhuid.
 
Verschillende aandoeningen van de hoofdhuid waaronder tinea capitis kunnen er hetzelfde uitzien. Raadpleeg de huisarts voor jezelf of voor jouw kind bij hevige vormen van haaruitval, schilfering of jeuk op de hoofdhuid. Of wanneer het uiterlijk van de hoofdhuid er op een andere manier ongewoon uitziet. Het is belangrijk om een nauwkeurige diagnose en een snelle, passende behandeling te krijgen mocht het inderdaad tinea capitis hoofdschimmel zijn.

Roos en tinea-capitis hebben gemeenschappelijke kenmerken, maar het zijn heel verschillende aandoeningen. Roos wordt veroorzaakt door de schimmel Malassezia globosa. Deze gistachtige schimmel is aanwezig op het mensenlichaam, leeft boven op de huid en consumeert de natuurlijke oliën van onze huid – dit laatste is niet schadelijk. Een van de bijproducten van het dieet van Malassezia globosa is oliezuur. Een groot deel van de menselijke bevolking is gevoelig voor oliezuur, dus de aanwezigheid ervan veroorzaakt symptomen waaronder jeuk, droge schilfers in het haar en op de hoofdhuid en een rode, geïrriteerde hoofdhuid. Het voordeel van roos is dat deze aandoening gemakkelijk te behandelen is (onder meer met een goede roosshampoo) in tegenstelling tot hoofdschimmel.

Net als roos wordt tinea capitis veroorzaakt door een schimmel. Het verschil is dat het bij tinea capitis gaat om een schimmel uit de dermatofytenfamilie. In tegenstelling tot Malassezia globosa is tinea capitis een schimmelinfectie van de bovenste huidlaag en kan het worden opgelopen door contact met anderen die last hebben van deze aandoening. Dit omvat andere mensen, dieren of zelfs objecten die in contact zijn geweest met degenen die aan hoofdschimmel leiden. Hoofdschimmel is daarom ook een vrij besmettelijke aandoening. Het is een vrij ingrijpende aandoening die een uitvoerige behandeling behoeft.

Een van de vervelende bijwerkingen van hoofdschimmel tinea capitis zijn kale plekken. Hoofdschimmel kan dus inderdaad (tijdelijk) haaruitval veroorzaken. Wanneer er snel genoeg wordt gehandeld om de hoofdschimmel te bestrijden (bijvoorbeeld met voorgeschreven medicijnen die voor een periode worden ingenomen) kan tinea capitis op de hoofdhuid met succes worden genezen. Hierna zal in de meeste gevallen het haar op de kale plekken door hoofdschimmel ook weer terug groeien. Dit kan wel een tijdje duren.

Let wel, klinisch gezien wordt tinea capitis onderverdeeld in inflammatoire en niet-inflammatoire typen. Het niet-inflammatoire type is meestal het minst complex en zal geen blijvende haaruitval ofwel alopecia (soms met littekens) veroorzaken. Het inflammatoire type kan resulteren in een kerion (pijnlijke knobbeltjes met pus) en alopecia met littekens. Dit laatste wordt ook wel scarring alopecia genoemd.

Weet je niet zeker of je te maken hebt met roos of hoofdschimmel tinea capitis dan kun je het beste rechtstreeks naar je dokter gaan. De huisarts kan je eventueel doorverwijzen naar de dermatoloog. De reden hiervoor is dat tinea capitis, als er niets aan gedaan wordt, zeer onaangenaam kan worden. Je zou kunnen overwegen eerst twee weken een roosshampoo te gebruiken om roos uit te sluiten. Je kunt ook gelijk nagaan bij je huisarts of het geen tinea capitis is mocht je vermoeden dat de kans hierop aanwezig is. Is het inderdaad hoofdschimmel dan kan dit worden behandeld met een orale antischimmelmedicatie die wordt voorgeschreven door een dermatoloog en waarmee de infectie wordt gedood. Ook kan er een anti-schimmel shampoo worden meegegeven die deze behandeling tegen hoofdschimmel ondersteunt. Hoewel shampoo de schimmel op zichzelf niet zal doden, zal het de verspreiding van de infectie helpen stoppen.